Kolczaki, kolczakowate ( Echimyidae ) - przegląd gatunków. Część I .

Kolczaki ( Echimyidae ) to rodzina południowoamerykańskich gryzoni ( Rodentia ), z podrzędu Hystricomorpha.
Są to najbardziej zróżnicowane gryzonie z podrzędu Hystricomorpha.
Tworzy ją około 20 rodzajów ( kilka wymarłych ) z około 178 gatunkami.
Echimyidae występują w tropikalnych rejonach Ameryki Środkowej i Południowej.
Kolczaki to średniej wielkości gryzonie o długości ciała od około 80 mm do prawie 500 mm. Ich ciała z wyglądu przypominają szczura ze spiczastym nosem lub zaokrąglonym jak u wiewiórki. Posiadają średniej wielkości oczy i uszy. Ogon stanowi mniej niż połowę długości ciała, ale może być również dłuższy niż całe ciało. Ogon często jest odrzucany w czasie zagrożenia przez drapieżniki i nie odrasta.
Gatunki nadrzewne mają palce i pazury przystosowane do wspinaczki, gatunki naziemne mają szersze stopy i lepiej rozwinięte pazury.

rycina - przedstawiciel podrodziny Dactylomyinae - bambusowiec amazoński ( Dactylomys dactylinus )

Nazwę kolczaki zawdzięczają, że większość gatunków posiada kolce lub szorstkie włosy przynajmniej na grzbiecie i kuprze.

Gatunki z rodzaju Hoplomys mają dobrze rozwinięte kolce. Gatunki z rodzaju Proechimys mają usztywnione włosy ochronne. Gatunki z rodzaju Trichomys nie posiadają kolców lecz miękkie futro.

Kolor futra też się znacznie różni między gatunkami :

- Trichomys - szary grzbiet, białawy brzuch

- Proechimys - rudo-brązowy grzbiet, białawy brzuch

- Echimys i Isothrix - białe lub bałe i czarne wzory na głowie lub tułowiu

  rycina -  przedstawiciel podrodziny Eumysopinae - Proechimys semispinosus

Zamieszkują różnorodne siedliska. Nie które są w pełni nadrzewne i nigdy nie schodzą z drzew. Inne żyją na dnie lasu, w płytkich norach i rzadko lub w ogóle się nie wspinają. Jeszcze inne kopią złożone systemy nor.

Żywią się zróżnicowanym pokarmem - od liści bambusa, owoców, orzechów, nasion po owady.

Większość z nich jest samotnikami lub żyje w parach, jedynie Clyomys żyje w koloniach.

Wszystkie gatunki rozmnażają się przez cały rok lub sezonowo. Samica rodzi od 1 - 4 młodych w miocie ( średnio 1 - 2 ).

Dactylomys, Proechimys i Kannabateomys porozumiewają się za pomocą wokalizy dobrze słyszalnej w nocy.

  rycina - przedstawiciel podrodziny Eumysopinae - kolczak opancerzony ( Hoplomys gymnurus )

Rodzina Echimydae została podzielona na kilka podrodzin :

+ Cercomys 

+ Maruchito

+ Paulacoutomys

+ Willidewu

Podrodzina + Adelphomyidae - wymarła

+ Adelphomys

+ Deseadomys

+ Paradelphomys

+ Stichomys

+ Xylechimys

Podrodzina Dactylomyinae - bambusowce

- Dactylomys 

- Kannabateomys

- Olallamys

Podrodzina + Heteropsomyinae - wymarła z Antyli i wysp Morza Karaibskiego ( prawdopodobnie część gatunków przetrwała do przybycia Europejczyków )

+ Boromys

+ Brotomys

+ Heteropsomys

+ Puertoricomys

Podrodzina Eumysopinae - kolczaki pierwotne

+ Acarechimys

+ Chasichimys

+ Eumysops

- Hoplomys

- Lonchothrix

- Mesomys

+ Palaeoechimys

+ Pampamys

+ Pattersomys

+ Protacaremys

+ Protadelphomys

+ Sallamys

- Proechimys

- Thrichomys

- Trinomys

przedstawiciel podrodziny Echimyinae - Santamartamys rufodorsalis

szczep Euryzygomatomyini

- Carterodon

- Clyomys

- Euryzygomatomys

Podrodzina Echimyinae - kolczaki właściwe

- Callistomys

- Diplomys

- Echimys

- Isothrix

- Makalata

- Pattonomys

- Phyllomys

- Santamartamys

- Toromys

Podrodzina Chaetomyinae

- Chaetomys

rycina - przedstawiciel podrodziny Chaetomyinae - Chaetomys subspinosus

c.d.n.

 Opracowano na podstawie:

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.