niedziela, 26 stycznia 2014

Muriki szary ( Brachyteles arachnoides ) - zagrożony naczelny z Brazylii.








Muriki szary, czepiak pajęczy ( Brachyteles arachnoides ) ssak z rzędu naczelnych ( Primates ), z infrarzędu małp szerokonosych ( Platyrrhini ), z rodziny czepiakowatych ( Atelidae ), z podrodziny Atelinae. Synonim Ateles arachnoides - Eriodes arachnoides.

Występuje w Ameryce Południowej ( północna i południowo-wschodnia Brazylia - Parana, Rio de Janeiro, Sao Paulo ).

Zamieszkuje wyżynne i górskie tropikalne lasy na wysokości 600 - 1800 m n.p.m.


  rycina - muriki szary ( Brachyteles arachnoides )

Aktywny w ciągu dnia, od świtu do zmierzchu. Prowadzi nadrzewny tryb życia.
Żyje w grupach z przewagą samic o wielkości 5 - 25 osobników. Większość czasu grupa spędza w zwartym baldachimie koron drzew, rzadko schodząc na ziemię. Na ziemi pokonuje luki między zwartymi koronami.
Do pomocy w poruszaniu się po drzewach wykorzystuje długi, chwytny ogon oraz długie ramiona. Ich dłonie są wyposażone w szczątkowe kciuki.
Grupa przemieszczając się porusza się jeden za drugim, tworząc linię. Pozwala im to unikać poważnych upadków gdyż jedynie prowadzący osobnik jest na nie narażony. Inne osobniki wykorzystują już przebytą przez pierwszego drogę.
Członkowie grup są mało agresywni w stosunku do siebie, wynika to prawdopodobnie ze sposobu życia i to, że agresja naraża na duże ryzyko upadku z dużych wysokości. 
Grupy nie są terytorialne. Prowadzi wędrowny tryb życia od jednego źródła pokarmu do drugiego. Często znajdując odpowiednie miejsce żerowania przebywa w tym miejscu dłużej ( np. oczekując aby owoce dojrzały ).
Występuje dymorfizm płciowy : samce ważą między 10,2 kg do około 15 kg a samice między 8,5 kg do około 12 kg. Obie płcie maja wystające brzuchy.
Ze względu na duże rozmiary i dość duże grupy łatwo lokalizuje źródła pokarmu i często przegania inne naczelne, które już go wykorzystują.
Samice w grupie posiadają dużą kontrolę w interakcjach społecznych, wynika to z tego, że obie płcie mają zbliżone rozmiary.
Jest gatunkiem roślinnożernym. W skład jego diety wchodzą : dojrzałe owoce, młode liście, pąki, kwiaty, nasiona. Osobniki często spożywają pokarm zwisając z gałęzi drzewa jedynie przy pomocy chwytnego ogona.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, chociaż samice mają tendencję do rodzenia w porze suchej ( maj - wrzesień ). System krycia poligamiczny.
Samica często sama wybiera partnera do kopulacji. Zdarza się, że samce czekają cierpliwie na swoją szamsę aby kopulować z samicą.
W sezonie godowym zarówno samce jak i samice mają wielu partnerów.
Ciąża trwa 7 - 8.5 miesiąca. Samica rodzi 1 młode.
Noworodek jest zupełnie bezradny, ale jest w stanie przylgnąć do futra samicy.
Pierwsze tygodnie życia spędza pod pachą, w pobliżu sutka samicy.
Później przez 6 miesięcy jeździ na grzbiecie samicy. Po 6 miesiącach od urodzenia zaczyna się bardziej interesować otaczającym światem ale nigdy nie oddala się od samicy niż na 2 - 3 metry. Po osiągnięciu roku młody zaczyna się oddalać się na dalsze odległości, wchodzić w interakcje z innymi młodymi i próbować pokarmu stałego.
Odstawienie następuje w wieku 18 - 30 miesięcy, średnio 24 miesięce. Często jest to brutalne odpędzenie młodego połączone z głośnym krzykiem i szturchańcami. Młode zdezorientowane szuka pociechy u innych odstawionych młodych.
Opieka samca u tego gatunku nie została odnotowana.
W czasie dojrzewania ( 4 - 6 lat ) młodzież podąża własnymi ścieżkami, chociaż cały czas przebywa w grupie rodzinnej. Młode samce zawiązują silniejsze więzy z samcami z grupy a samice przygotowują się do opuszczenia grupy i przyłączenia do innej.
Dojrzałość płciową osiąga : samica w wieku około 11 lat a samiec w wieku około 5,5 roku.
Żyje około 20 - 25 lat.


      muriki szary ( Brachyteles arachnoides ) - samica z młodym na grzbiecie

Opisane podgatunki :
- Brachyteles arachnoides arachnoides  - północna Brazylia
- Brachyteles arachnoides macrotarsus - południowo-wschodnia Brazylia ( Rio de Janeiro, Espirito Santo, Bahia ) - synonim Brachyteles macrotarsus - uznawany za tożsamy z Brachyteles arachnoides 
- Brachyteles arachnoides tuberifer - Brazylia - synonim Eriodes tuberifer - uznawany za tożsamy z Brachyteles arachnoides 

 muriki szary ( Brachyteles arachnoides ) - grupa podczas żerowania

Gatunek uznawany za krytycznie zagrożony ze względu na dalszy znaczny spadek populacji o 20% w ciągu najbliższych 40 lat, małej populacji oraz szacunkowej wielkości populacji obejmującej mniej niż 1500 osobników w warunkach naturalnych.
Jest to największy naczelny Ameryki Południowej.
Vieira ( 1944 ) uznaje dwa podgatunki Brachyteles ( arachnoides i hypoxanthus ). Jednak dowody dostarczone przez Lemos de Sa i wsp. ( 1990 ), Fonseca i wsp. ( 1991 ) i Lemos de Sa i Glander ( 1993 ) wskazują, że oryginał Vieira ( 1944 ) był ważny ale zróżnicowanie jest bardziej radykalne i uzasadnia klasyfikację jako oddzielne gatunki.
Groves ( 2001, 2005 ) wymienia dwa gatunki : Brachyteles arachnoides i Brachyteles hypoxanthus.
Uważa się, że ostatnią twierdzą gatunku są górskie lasy w Serra de Paranapiacaba ( Talebi i Soares 2005 ).
Szacuje się, że całkowita liczba osobników wynosi 1300 osobników ( Melo i Dias 2005 ).
Główne zagrożenia to :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata i fragmentacja siedlisk
- polowanie dla mięsa i sportu 
- rozwój rolnictwa ( plantacje kawy, eukaliptusa, sosny ), hodowla bydła
-  urbanizacja
- rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej 
- górnictwo ( boksyty, piasek, glina, granit )
- nielegalny zbiór palmy Euterpe edulis tzw. serc palmowych

Brachyteles arachnoides jest ważnym rozpraszaczem nasion w swoim ekosystemie. W badaniach wykazano, że nasiona kiełkowały szybciej niż te, które nie przeszły przez układ trawienny muriki. 
Ujęty w Załączniku CITES I.
Rejestrowany z następujących obszarów chronionych :
- Itatiala National Park / Rio de Janeiro /
- Serra dos Orgaos National Park / Rio de Janeiro /
- Desengano State Park / Rio de Janeiro /
- Carlos Botelho State Park / Sao Paulo /
- Intervales State Park / Sao Paulo /
- Alto Ribeira State and Tourist Park / Sao Paulo /
- Lauraceas State Park / Parana /
- Xitue Ecological Station / Sao Paulo /
- Paraiso Ecological Station / Rio de Janeiro /
- Cairucu Environmental Protection Area / Rio de Janeiro /
- Guaraquecaba Environmental Protection Area / Parana /

Objęty długoterminowymi badaniami w Carlos Botelha State Park ( 1986 ). 
NGO Associacao Pro-Muriqui ( 2000 ) została powołana w celu ciągłości działań badawczych w parku i innych miejscach w Sao Paulo ( Talebi i Soares 2005 ).
W 2002 roku Brazylijski Instytut Ochrony Środowiska ( IBAMA ) powołuje Komitet ds. Ochrony i Zarządzania Muriqui ( Oliveira i wsp. 2005 ).
Skromny ale obiecujący jest program hodowlany dla gatunku ( Coimbra-Filho i wsp. 1993, Pissinatti i wsp. 1998, Pissinatti 2005 ).
Hodowla gatunku jest problematyczna ze względu na niski poziom reprodukcji i słabą przeżywalność niemowląt.
Muriki to gatunek flagowy dla ochrony delikatnego środowiska naturalnego regionu atlantyckiego lasu w Brazylii.
Działania ochronne są nadal konieczne i Program Muriqui obejmuje badania populacji w Serra dos Organos National Parku. Badania obejmują możliwość reintrodukcji ora zstały program edukacyjny dla miejscowej ludności.
Popularność gatunku rośnie od 1990 roku wśród eko-turystów z roku na rok, zwłaszcza w Montes Claros Fazenda Plantation. 

 muriki szary ( Brachyteles arachnoides ) - samica z młodymi

W niewoli.
W ramach programów hodowlanych tylko w Brazylii.
Część ogrodów zoologicznych w Sao Paulo ( np. Sorocaba i Santos ) otrzymuje niemowlęta muriki co roku. Dostawcami są myśliwi i zbieracze palmy, którzy zabili samicę. 

Brachyteles arachnoides - osobnik w niewoli

muriki północny ( Brachyteles hypoxanthus )


muriki szary ( Brachyteles arachnoides )


muriki szary ( Brachyteles arachnoides ) - samica z młodym








Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz


KRS 0000069730