piątek, 2 stycznia 2015

Ochotona collaris - szczekuszka kołnierzowa - gatunek z rodziny szczekuszek z Ameryki Północnej.









Szczekuszka kołnierzowa ( Ochotona collaris ) (Nelson, 1893) -  ssak z rzędu zającowatych ( Lagomorpha ), z rodziny szczekuszek ( Ochotonidae ). Synonim Ochotona alpina collaris.

Występuje w Ameryce Północnej ( U.S.A. - centralna i południowa Alaska, Kanada - na prawie całości terytorium Jukonu, w północno-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej i w zachodnich regionach Terytorium Północno-Zachodniego ).

Zamieszkuje wysokie góry ( głównie strefę alpejską z rumowiskami skalnymi i łąkami alpejskimi, strome zbocza z dużymi głazami i piargami w pobliżu alpejskich łąk ) na wysokości powyżej 1700 m n.p.m. W południowej Alasce i Kolumbii Brytyjskiej tereny skaliste od poziomu morza.

szczekuszka kołnierzowa ( Ochotona collaris )

Aktywna w ciągu całego roku, nie hibernuje. Szczyt aktywności głównie w godzinach porannych i późnopopołudniowych, ale w ciągu całego dnia też przejawia aktywność.
Typowy samotnik, łączący się w pary jedynie w okresie rui.
Jest terytorialna, typowe terytorium to około 25 - 30 metrów. Terytoria graniczą ze sobą a najczęściej rewiry samców graniczą z rewirami samców a samic z samicami.
Kryjówki zakłada pod zwisającymi skałami, w szczelinach skalnych, między dużymi głazami, w jaskiniach i grotach oraz w innych naturalnych miejscach na urwiskach czy rumowiskach skalnych.
Brak widocznego dymorfizmu płciowego, płeć można sprawdzić jedynie badając tzw. psedo-stek na obecność narządów płciowych lub obserwując karmiącą samicę z młodymi.
Długość ciała 18,9 cm a waga to około 160 gram.
Jej futro po stronie brzusznej jest białe lub kremowe. Grzbiet jest ubarwiony szaro. Ma charakterystyczne plamy na karku i ramionach, tworzące kołnierz dający nazwę. Charakterystyczny kołnierz odróżnia ją od bliskiego krewnego szczekuszki amerykańskiej ( Ochotona princeps ), która ma brązową łatkę na pyszczku. Ma krótkie, okrągłe uszy i ukryty ogon. Tylne kończyny są nieco większe niż przednie kończyny. Na przedniej  stopie ma 5 palców na każdej i 4 palce na każdej tylnej stopie. Ma owłosione powierzchnie podeszwowe stóp.
Osobniki stale bronią swojego terytorium przeganiając intruzów. Rewiry są oznakowane za pomocą moczu, odchodów i znaków zapachowych z gruczołów policzkowych. Znaki zapachowe są produkowane z apokrynowych gruczołów potowych i są wykorzystywane również w celu przyciągnięcia potencjalnych partnerów. Granice też wyznaczają stogi suszonych roślin, które oznakowane są wokół moczem i kałem. Dużo czasu spędzają na żerowaniu i  gromadzeniu zapasów na zimę. Budują stogi, w których suszą zebraną roślinność ( trawę i rośliny zielne ).  W czasie żerowania i gromadzenia zapasów nie oddalają się zbytnio od schronienia. Odległość na którą się oddalają jest zróżnicowana w zależności od stopnia ryzyka i ataku drapieżników. Rzadko żerują dalej niż 10 m od skalistych rumowisk na alpejskiej łące. Poszczególne osobniki budują kilka stogów siana w ich zasięgu i mają tendencję do zamieszkiwania w tym samym miejscu co roku. Jest też złodziejem, okradającym stogi sąsiadów. 
Podobnie jak inne szczekuszki, szczekuszka kołnierzowa jest doskonałym przykładem gatunku ekotonowego, co oznacza że schronienie jest oddzielone od miejsc przechowywania żywności.
Posiada bardzo dobry słuch i wzrok. Jest też doskonałym wspinaczem i robi to z dużą zręcznością. 
Jest to bardzo wokalny gatunek, emitujący dzwoniący dźwięk przez obie płcie.
Zwykle jest to pojedynczy dźwięk słyszalny na kilkaset metrów. Szczekuszka emituje go siedząc lub w czasie zbierania siana. Po złożeniu żywności w stóg emituje dźwięk terytorialny informujący sąsiadów o własności stogu.
Inne formy komunikacji to zgrzytanie zębami lub klikanie zębami przez samce w czasie sezonu rozrodczego. 
Inna funkcja wokalizy służy do ostrzeżenia o drapieżnikach, obronie terytorium lub tworzeniu i utrzymaniu struktur społecznych.
W przeciwieństwie do Ochotona princeps, nie mają tak bogatego repertuaru. 
Są to jedynie dźwięki ostrzegające lub odstraszające.
Jest głównie roślinożerna i spędza letnie miesiące aktywnie zbierając w stogi szeroką gamę roślin do spożycia w miesiącach zimowych. Produkuje dwa rodzaje kału : jeden twardy, drugi miękki. Miękki kał ma formę granulek, które są zjadane w celu zmniejszenia strat wartości odżywczych w pokarmie. Zjada też kał innych gatunków : głównie Marmota caligata i Mustela erminea.
Odnotowano też zjadanie ptaków i ich piskląt jako oportunistyczne źródło białka i tłuszczu. Jeśli zapasy siana są niewystarczające gatunek zjada porosty i inne dostępne rośliny, kopiąc tunele w pokrywie śnieżnej.  
Sezon rozrodczy w maju i na początku czerwca. System krycia monogamiczny, gdyż większość samców nie jest w stanie kontrolować tak dużych terytoriów aby mieć dostęp do dużej ilości samic. Jednak poligamia nie jest wykluczona.
Ciąża trwa 3 - 4 tygodnie ( 30 dni ). Samica rodzi 2 - 6 młodych w miocie. W zależności od sezonu może być drugi miot. Młode rodzą się ślepe i prawie bezwłose. Porody z reguły są synchronizowane. Daty porodów mogą się różnić w ciągu lat w zależności od sezonu i dostępności pokarmu. Strategia ta pozwala w pełni wykorzystać najlepsze warunki do odchowu młodych.
Młode osiągają wielkość dorosłych po 40 - 50 dniach od narodzin.
Samica jest odpowiedzialna za większość inwestycji rodzicielskiej i ponosi ograniczenia energetyczne ciąży i laktacji. To może prowadzić do stopniowego spadku wielkości miotu w sezonie rozrodczym ze względu na straty wstępnego zagnieżdżenia, resorpcji embrionów lub straty w okresie odstawienia od piersi. Powoduje to, że 2 do 3 młodych przeżywa do odstawienia.  
Zarówno samice jak i samce mogą rozmnażać się w tym samym roku. Jednak sukces reprodukcyjny samca zależy od siedliska, które przyciąga samice. 
Młode rozpraszają się po uzyskaniu wielkości dorosłych i  poszukują swojego rewiru w pobliżu na rumowisku lub stoku.
Trudno stwierdzić, aby samiec uczestniczył w opiece nad młodymi.
Żyje 6 - 7 lat.


Ochotona collaris w czasie zbiórki roślin do suszenia w stogu

Nie opisano żadnych podgatunków.


Ochotona collaris na straży swojego terytorium

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szerokie rozpowszechnienie.
Żyje w niskich gęstościach osobniczych od 2 do 15 osobników / ha ( Morrison i HIK 2007; Smith, 2008 ). Gęstość osobnicza oszacowana została na 6.4 - 7.2 osobników / ha ( Broadbooks 1965 ). W innych regionach  Jukonu gęstości osobnicze wahają się od poniżej 1,0 do 4,0 osobnika / ha ( Morrison 2007 ). Badanie przeprowadzone w Ruby Range ( Jukon, Kanada ) wskazują, że w liczebności populacji w miejscu badania nastąpił spadek od 1995 roku ( Morrison 2007 ). Analiza rentowności populacji na danych zebranych od 1995 r. do 2006 r. wyprodukowała prawdopodobieństwo większe niż 90% wyginięcia w ciągu 10-15 lat, w miejscu badania w Ruby Range ( Morrison 2007 ).
Szczekuszka kołnierzowa  jest wrażliwa na wysokie temperatury otoczenia i jest ograniczona do siedlisk wysokogórskich, które są w spadku w odpowiedzi na zmiany klimatu ( Smith i wsp., 2004 ). 
Gatunek ma wysoką śmiertelność w okresie zimowym i populacje nadal zmniejszają się w czasie ( Morrison i HIK 2007; Franken i HIK, 2004b;. Smith i wsp., 2004 ). Przeżycie dorosłych i młodocianych jest silnie uzależnione od warunków środowiskowych, takich jak klimat ( Franken i HIK, 2004b ).  Przetrwanie jest skorelowane z Pacific Decadal Oscillation ( PDO ) ( Pacyficzna Oscylacja Dekadowa ), z opóźnieniem 1 roku. Na czas i ilość opadów śniegu oraz okres roztopów wpływa PDO. To z kolei zmienia okres wegetacji i dostępności pokarmu dla gatunku. Pokrywa śnieżna jest ważna, izolując szczekuszki od ekstremalnych temperatur w miesiącach zimowych. Niska pokrywa śnieżna w roku może narazić gatunek i przechowywaną żywność na niskie temperatury otoczenia. Jednak wcześniejsze roztopy mogą wydłużyć sezon wegetacyjny i dać więcej czasu, aby zgromadzić zapasy na następną zimę ( Smith i wsp., 2004;. Morrison i HIK, 2007 ) ( Franken i HIK 2004b ; Morrison i HIK, 2007 , Smith, 2008 ; . Smith i wsp., 2004 ).
Ostatnie badania wykazują, że zmniejsza się czas sezonu rozrodczego, wynikający z wysokiej orientacji równoleżnikowej, może to ograniczyć gatunek do jednego miotu rocznie (Franken i HIK 2004 r.).
Stogi siana gromadzone przez gatunek zapewniają też pokarm dla innych ssaków roślinożernych.
Nie są znane żadne zagrożenia dla gatunku, chociaż może być podatny na globalne zmiany klimatyczne. Jest mało prawdopodobne, aby negatywna działalność człowieka będzie miała wpływ na gatunek  w odległych regionach Alaski ( U.S.A. ) i w północno-zachodniej Kanadzie ( Smith i in. 1990 ). 
Nie są znane żadne środki ochronne dla tego gatunku w miejscu jego wystepowania.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zasięgu.
Ostatnie zmiany przepisów łowieckich na Alasce pozwalają na nieograniczone polowanie na szczekuszki dla żywności i futer ( Mowry 2006 ). Sezon jest otwarty w ciągu całego roku wzdłuż wschodnich regionów Alaski ( Alaska Department of Fish and Game 2006 ). Zezwolenie może prowadzić do lokalnych wyginięć na skutek małej gęstości osobniczej i niskiej reprodukcji.
Monitorowanie negatywnych skutków decyzji powinno być realizowane. 
Gatunek ma  jeden z najniższych wskaźników reprodukcyjnych wśród małych ssaków.


Ochotona collaris wśród skał

W niewoli - brak danych.









Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz


KRS 0000069730