Boże Narodzenie 2016

                        Wszystkim Czytelnikom i Sympatykom 

Rodzaj Peromyscus - myszak. Przegląd gatunków.

Myszak ( Peromyscus ) – rodzaj gryzoni z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), obejmujący gatunki występujące w Ameryce Północnej i Środkowej.
Nadrodzina : Muroidea, rodzina : Cricetidae, Podrodzina : Neotominae, Plemię : Reithrodontomyini
Rodzaj : Peromyscus myszak  Gloger, 1841

Przegląd gatunków : rodzaj Peromyscus jest dzielony na grupy zbliżonych gatunków.

grupa californicus
- Peromyscus californicus - myszak kalifornijski

myszak kalifornijski - ( Peromyscus californicus ) 

grupa eremicus
- Peromyscus eremicus - myszak kaktusowy
- Peromyscus guardia - myszak zatokowy - prawdopodobnie wymarły
- Peromyscus guardia guardia - ostatnio widziany w 1991
- Peromyscus guardia mejiae - wymarły ( 1973 ) - Mejia
- Peromyscus guardia harbisoni - wymarły ( 1963 ) - Isla Granito
- Peromyscus guardia subsp. nieokreślonego - od wyspy Estanque - wymarły ( 1998 )
- Peromyscus interparietalis - myszak wyspowy
- Peromyscus dickeyi - myszak tortugański
- Peromyscus pseudocrinitus - myszak piaskowy
- Peromyscus eva - myszak półwyspowy
- Peromyscus caniceps - myszak szarogłowy
- Peromyscus merriami - myszak ubogi
†Peromyscus pembertoni - myszak jasnostopy - wymarły ( 1931 )

myszak kaktusowy - ( Peromyscus eremicus ) 

grupa hooperi 
- Peromyscus hooperi – myszak murawowy

grupa crinitus
- Peromyscus crinitus – myszak wąwozowy

grupa maniculatus
- Peromyscus maniculatus – myszak leśny
- Peromyscus polionotus – myszak plażowy
- Peromyscus polionotus allophrys
- Peromyscus polionotus ammobates
- Peromyscus polionotus decoloratus - wymarły ( 1959 ) - Floryda
- Peromyscus polionotus leucocephalus
- Peromyscus polionotus niveiventris
- Peromyscus polionotus peninsularis
- Peromyscus polionatus phasma
- Peromyscus polionatus trissyllepsis
- Peromyscus sejugis – myszak stokowy
- Peromyscus keeni – myszak alaskański
- Peromyscus sitkensis - traktowany jako synonim Peromyscus keeni
- Peromyscus melanotis – myszak czarnouchy
- Peromyscus slevini – myszak kataliński
† Peromyscus nesodytes - wymarły około 8000 lat p.n.e. plejstocen Kalifornii 

myszak leśny - ( Peromyscus maniculatus ) 

myszak alaskański - ( Peromyscus keeni ) 

grupa leucopus
- Peromyscus leucopus – myszak białostopy, myszak
- Peromyscus gossypinus – myszak bawełniany
† Peromyscus gossypinus restrictus - wymarły ( 1938 ) - Manasota Key ( Floryda )

myszak białostopy - ( Peromyscus leucopus )

grupa aztecus
- Peromyscus aztecus – myszak aztecki
- Peromyscus spicilegus – myszak skrzętny
- Peromyscus winkelmanni – myszak epifityczny

grupa boylii 
- Peromyscus boylii – myszak zaroślowy
- Peromyscus levipes – myszak zwinny
- Peromyscus schmidlyi – myszak białopalcy
- Peromyscus stephani – myszak pustynny
- Peromyscus attwateri – myszak teksański
- Peromyscus simulus – myszak nizinny
- Peromyscus madrensis – myszak pacyficzny
- Peromyscus beatae – myszak orizabański
- Peromyscus polius – myszak kreolski
- Peromyscus sagax - myszak skromny 
- Peromyscus pectoralis - myszak wyżynny
- Peromyscus carletoni 

myszak wyżynny - ( Peromyscus pectoralis ) 

myszak białopalcy - ( Peromyscus schmidlyi ) 

myszak pacyficzny - ( Pedromyscus madrensis ) 

grupa truei
- Peromyscus bullatus – myszak jałowcowy
- Peromyscus difficilis – myszak skalny
- Peromyscus gratus – myszak lawowy
- Peromyscus nasutus – myszak podgórski
- Peromyscus truei – myszak piniowy

grupa melanophrys 
- Peromyscus melanophrys – myszak czarnowąsy
- Peromyscus mekisturus – myszak pustelniczy
- Peromyscus perfulvus – myszak śniady

grupa furvus
- Peromyscus furvus – myszak czarnawy
- Peromyscus mayensis – myszak Majów
- Peromyscus ochraventer – myszak ochrowobrzuchy

myszak Majów - ( Peromyscus mayensis ) 

grupa megalops
- Peromyscus megalops – myszak brązowy
- Peromyscus melanocarpus – myszak nadgarstkowy
- Peromyscus melanurus – myszak czarnoogonowy

grupa mexicanus
- Peromyscus grandis – myszak duży
- Peromyscus guatemalensis – myszak gwatemalski
- Peromyscus gymnotis – myszak nagouchy
- Peromyscus mexicanus – myszak meksykański
- Peromyscus stirtoni – myszak honduraski
- Peromyscus yucatanicus – myszak jukatański
- Peromyscus zarhynchus – myszak drzewny

myszak duży - ( Peromyscus grandis ) 

myszak drzewny - ( Peromyscus zarhynchus ) - okaz muzealny 

Zamieszkują różnorodne siedliska od poziomu morza do 3600 n.p.m. : 
północne lasy borealne, lasy liściaste i mieszane, obrzeża lasów i polany śródleśne, pola uprawne, równiny trawiaste ( prerie ), pustynie i półpustynie, wydmy i zarośla wydmowe, bagna i trzęsawiska, miejskie parki, sady i ogrody, lasy tropikalne i deszczowe, Chaparral, suche zarośla, siedliska wyspowe, górskie lasy iglaste i mieszane, rumowiska skalne, górskie łąki, suche lasy tropikalne, cierniste lasy wybrzeża Pacyfiku ;

Aktywne są w ciągu całego roku, prowadzą naziemny, nadrzewny i półnadrzewny tryb życia. Większość gatunków to nocne gryzonie, niekiedy także aktywne w ciągu dnia.
Są terytorialne ale zakresy rewirów nie przekraczają 0,2 ha.
Typowe samotniki, rewiry samców i samic mogą zachodzić na siebie.
Na kryjówki wykorzystują wszelkie możliwe naturalne schronienia : dziuple drzew, nory, opuszczone nory innych gryzoni, rumowiska nowików, zagłębienia wśród korzeni drzew, rumowiska skalne, zagłębienia pod głazami i kamieniami, kłody, obalone pnie drzew, gęste zarośla, ściółka leśna itp.
Są to bardzo aktywne i ruchliwe gatunki. Doskonale się wspinają zarówno po drzewach i krzewach jak i po skałach. Dobrze pływają i nie boją się wody.
Do komunikacji używają sygnałów chemicznych, węchu, słuchu, wzroku, dotyku, postawy ciała oraz prawdopodobnie wokalizy.
Odżywiają się głównie pokarmem roślinnym : różnorodnymi nasionami, owocami i jagodami, trawami, roślinami zielnymi. Zjadają również bezkręgowce ( owady a czasami dżdżownice ). Wydaje się, iż niektóre gatunki zjadają więcej pokarmu zwierzęcego niż roślinnego.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, ale najczęściej od wiosny do jesieni.
Średnia długość ciąży to około 23 dni. Kilka miotów w ciągu sezonu.
Średnia liczba młodych w miocie to 3. Odstawienie po około 3 - 4 tygodniach od narodzin.
Długość życia od 12 miesięcy do 26. W niewoli maksymalnie do 3 lat.


Większość gatunków jest zaliczana do najmniejszej troski ze względu na powszechność występowania, prawdopodobieństwo dużych populacji i pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk. Jednak gatunki z wysp oraz z zagrożonych przez ludzką działalność siedlisk są notowane jako bliskie zagrożenia, zagrożone lub nawet wymarłe.
Myszaki ( Peromyscus ) stanowią ważny składnik diety wielu drapieżników zarówno ssaków, ptaków jak i gadów.
Niektóre gatunki są traktowane jako szkodniki. Są też rezerwuarem groźnych chorób dla ludzi ( hantawirusowy zespół płucny, borelioza ). Przenoszą bakterie Borrelia burgdorferi ( Johnson et al. 1984 ) ( EMEND. Baranton i in. 1992 ).  Bakteria ta jest głównym czynnikiem sprawczym choroby z Lyme.
Rejestrowane z obszarów chronionych, niektóre objęte działaniami ochronnymi w miejscach występowania.

W niewoli.
Niektóre gatunki hodowane są zarówno w laboratoriach jak i ogrodach zoologicznych.
Gatunki z rodzaju Peromyscus są łatwe w hodowli ale bardziej energiczne i trudniejsze w obsłudze niż Mus musculus. 
Dla niektórych badań laboratoryjnych myszaki są bardziej preferowane niż Mus musculus czy Rattus norwegicus. Duże znaczenie mają w studiach nad chorobami zakaźnymi, ale także w badaniach filogeografii, specjacji, chromosomów, genetyki i genetyki populacji, ekologii i ewolucji.
Jedyna różnica polega iż Peromyscus spp. żyje krócej niż standardowa mysz laboratoryjna.
W U.S.A. powstał na University of South Carolina The Peromyscus Genetic Stock Center założony przez profesora Wallace Dawsona w 1985 roku.
Centrum to służy do badań i celów edukacyjnych gatunków z rodzaju Peromyscus. Hodowane tam są m.in. gatunki ( Peromyscus californicus, Peromyscus maniculatus, Peromyscus  melanophrys, Peromyscus eremicus i Peromyscus aztecus ). Badane są tam różne mutacje wpływające na ich zachowanie, biochemię, czy kolor ich sierści eksponowane są w tych liniach genetycznych.
W ogrodach zoologicznych hodowany jest głównie Peromyscus eremicus. Zobaczyć go można w Nowym Zoo w Poznaniu.

    

 Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych

1 listopad

Wymarli przedstawiciele rodziny szynszylowatych.

rodzaj †Eoviscaccia Vucetich, 1989


+Eoviscaccia australis - Vucetich, 1989 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej ( Argentyna - Chubut ).

Zamieszkiwał prawdopodobnie zbocza i łąki górskie.

Znany jedynie z dwóch pojedynczych zębów. W niezużytych i trochę zużytych zębach policzkowych pokazuje się morfologia zgryzu w kształcie litery S z czterema grzbietami w górnej i trzema w dolnych zębach. Szkliwo jest ciągłe. W nieco bardziej zniszczonych zębach w konfiguracji uzyskuje się, cienką depozytową ilość cementu pomiędzy blaszkami a przykryciem. Szkliwo staje się nieciągłe. M3 posiada szczątkową trzecią blaszkę. 
Wydaje się iż gatunek był bardziej prymitywny niż Prolagostomus i Pliolagostomus, ze względu na jego stopień hipsodonty, redukcji szkliwa, rozwój laminarny wzoru stomatologicznego i trzeciej blaszki w M3.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Eoviscaccia boliviana - Vucetich, 1989 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej ( Argentyna - Deseada, Boliwia ).

Zamieszkiwał prawdopodobnie górskie łąki, zbocza i stoki.

Znany jedynie z miocenu Argentyny - 5 znalezisk, jednego znaleziska z Deseada ( Argentyna ) oraz z jednego znaleziska w Boliwii.
Razem 7 zbiorów z pojedynczymi wystąpieniami.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Eoviscaccia frassinettii - Vucetich, 1989 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej ( Chile - Region Tinguiririca River ). 

Zamieszkiwał prawdopodobnie trawiastą równinę.

rycina - +Eoviscaccia frassinettii

Znany z oligocenu chilijskiego. Nazwę zawdzięcza zmarłemu Danielowi Frassinetti, szefowi działu paleontologii Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Chile ). Jego zęby były przystosowane do skubania trawy na długo przed pojawieniem się kóz, owiec czy innych ssaków na innych kontynentach.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.
Przodkowie tych gatunków przybyli na naturalnych tratwach do Ameryki Południowej z Afryki. 



+Eryomyidae - Eryomydae według F. Ameghino 1894
rodzaj +Pliolagostomus   Ameghino, 1887


+Pliolagostomus notatus - Ameghino 1887 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej.

Brak danych na temat zamieszkiwanego siedliska.

Był gatunkiem naziemnym i roślinożernym.


Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




rodzaj +Prolagostomus Ameghino, 1887

+Prolagostomus pusillus - Ameghino, 1887 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej.

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.

Był gatunkiem naziemnym i roślinożernym.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus amplus - Ameghino, 1894 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).
 
Występował w Ameryce Południowej.

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus divisus - Ameghino, 1887 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej ( Argentyna - zachodnia Prowincja Santa Cruz, Departament Guer Aike ).

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.

Znany z lewego i prawego ramienia, fragmentów czaszki oraz kości kończyn.
Miocen Argentyny.
Prawdopodobnie gatunek naziemny i roślinożerny.


Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus imperialis - Ameghino, 1887 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej ( Argentyna - zachodnia Prowincja Santa Cruz, Departament Guer Aike ).

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.

Znany z fragmentu kości z 3 zębami. Miocen Argentyny.
Prawdopodobnie gatunek naziemny i roślinożerny.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus profluens - Ameghino, 1887 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej ( Argentyna - Prowincja Santa Cruz ).

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.

Znany z 2 kości szczękowych i fragmentów z zębami. Miocen Argentyny.
Prawdopodobnie gatunek naziemny i roślinożerny.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus notatus - Ameghino, 1887 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej ( Argentyna - Pampa del Castillo, Regiónde Aisen ( Flynn et al.2002b ).

Zamieszkiwał prawdopodobnie trawiaste suche równiny.

Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus obliquidens - Scott, 1905 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej.

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.


Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus lateralis - Ameghino, 1889 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej.

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.


Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




+Prolagostomus primigenius - Ameghino, 1889 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ).

Występował w Ameryce Południowej.

Brak danych jakie siedlisko zamieszkiwał.


Gatunek uznany za wymarły.
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.

  Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych

Rodzina szynszylowate ( Chinchillidae ), podrodzina ( Lagostominae ), rodzaj Lagostomus. Przegląd gatunków.

+Wiskaczan gruby ( Lagostomus crassus ) - Thomas, 1910 - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ), z podrodziny (  Lagostominae  ). 

Występował w Ameryce Południowej ( południowe Peru -  Cuzco ).

Zamieszkiwał prawdopodobnie skaliste obszary górskie.

rycina - +wiskaczan gruby ( Lagostomus crassus )

Uznany za wymarły. 
Gatunek znany jedynie z jednej czaszki znalezionej w południowym Peru.
Czaszka przypuszczalnie należała do zwierzęcia żyjącego w czasach nowożytnych ( Nowak, 1999 ).
Brak danych na temat populacji, ekologii czy biologii tego gatunku.
Nie ma informacji na temat zagrożeń oraz przyczyn wymarcia.




Wiskaczan wielki ( Lagostomus maximus ) - ( Desmarest, 1817 ) - gryzoń z rodziny szynszylowatych ( Chinchillidae ), z podrodziny ( Lagostominae ). Synonim Dipus maximus.

Występuje w Ameryce Południowej ( w północnej, środkowej i wschodniej Argentynie, Paragwaju, południowej, zachodniej i południowo-wschodniej Boliwii ).

Zamieszkuje łąki i zarośla nizinnych pustyń oraz obszary górskie do wysokości  2680 m n.p.m.

rycina - wiskaczan wielki ( Lagostomus maximus ) 

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w od zmierzchu do świtu.
Żyje w dużych społecznościach z dominującą rolą samic, od 15 - 30, a czasami nawet do 50 osobników. Grupa składa się z 1 - 3 samców, 10 - 15 samic oraz osobników młodocianych. 
Kopie systemy nor i tuneli zwane "wiskaczerium". Wiskaczerium może zajmować nawet 600 m2 powierzchni. Składają się z wielu komór i połączonych tuneli mogących mieć 4 - 30 wejść. Niektóre z nich są na tyle duże, aby umożliwić osobnikowi, stanąć do pasa w nich. Kilka dużych wiskaczeriów istniało od wieków. Nory umieszczone poza systemem głównych nor są znacznie mniejsze i wykorzystywane są jako kryjówki tymczasowe. Kilka wejść jest aktywnych w danym momencie. Inne są zatykane niejadalnymi przedmiotami, takimi jak kije, kamienie, kości i inne obiekty. Wiskaczeria są cenne dla gatunku, ponieważ chronią członków społeczności przed drapieżnikami i zapewniają sanktuaria do krycia, porodu i odchowu młodych.  
W stabilnych warunkach, istnieje zamknięte matriarchalne społeczeństwo, w których dojrzewające samice są rekrutowane do swych macierzystych systemów nor. Samice są zatem stałymi lokatorami wiskaczeriów i samce dorosłe rozpraszają się corocznie do różnych środowisk. Samce uzyskują dostęp do systemów nor tylko przez konkurencję. Jednakże, młode samce i samce z siedziby w porównaniu z rokiem poprzednim opuszczają wiskaczerium bez konkurencji ze strony innych męskich imigrantów. Spekulowano, że takie zachowanie może być adaptacją zapobiegawczą przed parzeniem się ojców z córkami. Rywalizacja wśród samców imigrantów występuje sześć miesięcy przed hodowlą i jest kontynuowana przez cały sezon hodowlany. Ze względu na rozproszenie i śmiertelność związaną z konkurencją, istnieje wysoka mniejszość samców. Większość blizn u samców jest przypisana do stoczonych walk o dominację. Na skutek konkurencji zasobów i samic, korzystne jest, aby samce uzyskały duża siłę fizyczną i rozmiar przed rozproszeniem. Wskutek czego samce dojrzewają dłużej niż samice. Wyjątek od powyższego systemu matriarchalnego występuje podczas zderzenia populacji. Ponieważ gęstość członków maleje w macierzystej grupie, samice rozpraszają się i próbują fuzji z innymi pobliskimi wiskaczeriami. Podobnie jak samce, są one zobowiązane do wprowadzenia konkurencji z samicami rezydentami aby zyskać rezydenturę. Kiedy samce z powodzeniem dołączają się do grupy samic będących rezydentami, spędzają resztę swojego urzędowania broniąc samice. Takie zachowanie terytorialne zostało osiągnięte poprzez działania znakowania zapachem. Samce pocierają laski na swoich policzkach i pozostawiają go przy wejściach do nory. Kał i mocz są rozłożone w pobliżu powierzchni przy  wejściach.
Zakresy rewirów grup z wiskaczeriów są wyłączne i rzadko jest spotykane aby nachodziły na siebie. 

od lewej : duży otwór do wiskaczerium ; w środku : wychodzące po zmierzchu osobniki ; po prawej : kilka mniejszych otworów do wiskaczerium ;

Lagostomus maximus jest największym członkiem rodziny szynszyli. Jego głowa i ciało jest długości 470 - 660 mm, a długość ogona wynosi 150 - 200 mm. 
Występuje silny dymorfizm płciowy. Samce mogą być cztery razy bardziej masywniejsze niż samice.
Barwa sierści zwierzęcia jest dobrze skorelowana z otoczeniem. Futro na jego stronie grzbietowej jest jasnobrązowe na terenach piaszczystych i ciemnoszare w regionach, w których gleba jest ciemna. Brzuszna powierzchnia jest biała. Ogon jest całkowicie pokryty futrem. Włosy ochronne wzdłuż grzbietu zwierzęcia są ciemne i szorstkie oraz kontrastują z grubym miękkim futerkiem. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków gryzoni, ma wyraźnie zaznaczoną twarz. Głowa jest duża i tępa. Szerokie czarne i białe paski biegną wzdłuż twarzy zwierzęcia. Rhinarium jest owłosiony i misternie złożony. Przednie stopy zawierają cztery palce, z których wystają ostre pazury. Wykorzystuje swoje pazury do kopania a nos do pchania. 
Obie płcie mają wibrysy przypominające wąsy, ale funkcja ta jest znacznie bardziej nasilona u samców.
Samice i niedojrzałe osobniki żerują w grupach. Samce mogą żerować z samicami i niedojrzałymi osobnikami, ale zwykle znajdują się w pobliżu.
Do komunikacji używa węchu, wzroku, słuchu, dotyku, postawy ciała i wokalizy.
Samce wykorzystują szereg odgłosów alarmowych w celu obrony przed drapieżnikami. Wokaliza jest wykorzystywana przez obie płcie w celu tzw. reklamy wolnych miejsc w wiskaczeriach. Namawianie przez grupę zamiejscowych prowadzi do walk pomiędzy samcami o miejsca w wiskaczerium ( czasami zamiejscowe samice muszą zmagać się z miejscowymi rezydentkami ). Bliski kontakt jest tolerowany przez członków społeczności tego samego wiskaczerium. Członkowie skubią innych po szyi i plecach, dotykają nosa i pocierają policzki.
Ponadto bierze również kąpiele w pyle, w zagłębieniach blisko wiskaczeriów. Działalność ma na celu usunięcie ektopasożytów na skórze i absorpcji olejów na futrze. Jest to również dzielenie zapachu jako urządzenie behawioralne stosowane w celu uspokojenia i promocji spójności grupy oraz jej identyfikacji wśród jej członków.
Typowy roślinożerca. Zjada głównie nasiona i trawy. 
Sezon rozrodczy w hodowli w ciągu całego roku. W naturze, gdy warunki są sprzyjające, dwa mioty rocznie. W środkowo-wschodniej Argentynie jest jeden sezon hodowlany, w którym występują krycia w marcu - kwietniu i urodzenia w okresie lipca - sierpnia. System krycia poligamiczny. Samice mają cykl rujowy 45 dni. Wzór rozrodczy samic wyróżnia się tym, że wiele komórek jajowych są w stanie rozrzucić, ale produkują tylko jeden miot lub dwa. Cięcie z dróg rodnych przez Weira ( 1971 ) ustaliło, iż 50 - 845 jajeczek jest wydawanych przez samicę. Do siedmiu zarodków może się wszczepić w macicy samicy i rozwój kontynuuje przez 30 dni. Do 90 dnia najbardziej kątowo położone zarodki w rogu macicy są wchłaniane.
Ciąża trwa 145 - 154 dni.  Samica rodzi 1 - 4 młode w miocie. Młode rodzą się owłosione i dobrze rozwinięte o wadze 200 gram. Okres laktacji to najmniej 21 dni. Jednak zwykle odstawienie następuje po ośmiu tygodniach. 
Samice osiągają dojrzałość płciową po 8,5 miesiącach a samce w wieku 15 miesięcy.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi lecz broni nory przed intruzami.
Długość życia w naturze nie jest znana ale prawdopodobnie około 5 - 6 lat. W niewoli do 20 lat.  

portret Lagostomus maximus 

Lagostomus maximus w warunkach wiwaryjnych

Opisane podgatunki :
- Lagostomus maximus inmollis - Thomas, 1910 - zachodni Paragwaj, południowo-wschodnia Boliwia, Argentyna ( Tucuman Prov )
- Lagostomus maximus maximus - ( Desmarest, 1817 ) - Argentyna ( pampa w Patagonii )
- Lagostomus maximus petilidens - Hollister, 1914 - południowa Argentyna ( Camien de Patagones, Buenos Aires Prov )
- Lagostomus maximus trichodactylus - Brookes, 1828 - Argentyna - synonim Lagostomus trichodactylus - uznawany jako synonim Lagostomus maximus maximus

Lagostomus maximus 

 Lagostomus maximus 

Gatunek uznawany jako najmniejszej troski ze względu na jego szeroką dystrybucję i zakładaną dużą populację oraz pewien stopień modyfikacji siedlisk. Istnieje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby zakwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Z powodu rozległych działań myśliwskich oraz zwalczania go jako szkodnika, została wyrażona obawa o los tego gatunku ( Weir 1974 ). Wydaje się jednak, że mimo iż niektóre populacje zostały wytępione, to inne przeniosły się na obszary niedawno zatwierdzone do wypasu.
W Argentynie gatunek został sklasyfikowany jako krajowy rezerwuar dżumy w 1905 roku i została wytępiony z wielu obszarów ( Godoy, 1963 ).
Mimo polowań dla mięsa i futra, jednak w rezultacie nie zniknął z większości głównych łąk i obszarów rolnych w Argentynie ( Jackson 1996 ). 
Gatunek jest uważany za szkodnika upraw rolnych. Uważa się, iż robi naloty na pola uprawne i konstruuje nory wystarczająco duże, aby spowodować potknięcia i złamania kości u bydła. Prawdopodobnie, choć nie są to stwierdzenia, że kwasy moczowe zwierzęcia zmniejszają zasoby gleby przez wiele lat. 
Najnowsze kampanie wytępienia Lagostomus maximus przez ludzi znacznie się zmniejszyły populację tego gatunku ( Nowak 1991 ).
Gatunek nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi w miejscu występowania i wydaje się, że nie istnieje potrzeba w chwili obecnej.
Brak danych o rejestracji z obszarów chronionych z krajów występowania gatunku.

grupa Lagostomus maximus w Zoologischer Garten Zurich

Lagostomus maximus - Zoo Wrocław

W niewoli.
Po mimo nocnego trybu życia wykazują się ciekawością i często dzienną aktywnością.
Zjada wiele rodzajów roślin.
W polskich ogrodach zoologicznych wiskaczan wielki jest znany z Płocka, Poznania, Łodzi i Wrocławia.
W łódzkim ogrodzie zoologicznym dość dobrze się rozmnażał w latach 1969 - 1970. W tym czasie przyszło na świat 11 sztuk potomstwa, 6 samców i 5 samic.
Ciąża trwała 120 dni a młode rodziły się wiosną i jesienią. Jednak samice nie podejmowały opieki nad potomstwem więc wykarmiono je sztucznie. W czwartym dniu od narodzin zjadały herbatniki, mieszankę nasion a później również owoce. 
Antoni Gucwiński w swojej książce podaje, iż we wrocławskim zoo zdarzył się wypadek. Fotografujący parę wiskaczanów znajdujących się w przeszklonym pomieszczeniu używając flesza doprowadził do śmierci samca. Zdjęcia były robione z odległości 2 - 3 metrów a po trzecim błysku flesza samiec wydał cienki, krótki gwizd i padł na skutek szoku.
Przeciętna długość życia w hodowli to 15 lat,  ale może dożyć do 20 lat w sprzyjających warunkach.
Obecnie grupy osobników znajdują się w hodowli w Zurychu, Stuttgarcie i Antwerpii.

Lagostomus maximus - Wilhelma, Zoologisch-Botanischer Garten Stuttgart

Lagostomus maximus 

   

  Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych